رابطه شاخص های توسعه و مهاجر پذیری شهرستان‏ها در ایران

یکی از موضوع هایی که در دیدگاه های نظری مرتبط با مهاجرت به صورت مکرر مورد تأکید بوده، رابطه متقابل مهاجرت و شاخص­های توسعه است. برای درک عمیق تر این رابطه، مقالۀ حاضر با استفاده از داده های سطح انبوه سرشماری 1390، به آزمون تجربی رابطۀ تعدادی از شاخص‏های توسعه و مهاجرت پرداخته است. واحد تحلیل، 397 شهرستان کشور در سرشماری 1390 بود و داده­های پژوهش پس از انجام پردازش­ها و محاسبات لازم بر روی مجموعۀ نسبتأ گسترده­ای از مؤلفه ­های توسعه و نیز شاخص های مهاجر­پذیری شهرستان­های کشور برای بررسی و تحلیل های بعدی آماده سازی شده است. یافته­های پژوهش حاکی از ارتباط نزدیک تعدادی از شاخص­های کلیدی توسعه، نظیر درصد شاغلان در بخش صنعت و خدمات، نسبت بیکاری و نسبت باسوادی با نسبت مهاجر­پذیری شهرستان‏های کشور است. تحلیل چندمتغیره نشان می دهد تفاوت سطح توسعه شهرستان­ها، بیش از آنکه با جریان های مهاجرتی درون شهرستانی یا درون استانی مرتبط باشد، بیش ترین قدرت تبیین کننده­گی را در مورد مهاجران واردشده از سایر استان­ها دارند. نتایج پژوهش نشان می دهد که از میان مؤلفه های توسعه، بهره­مندی شهرستان­ها از اشتغال و تحصیلات ازجمله عوامل مهم در تبیین مهاجرپذیری آن ها است و باید در برنامه ریزی و مدیریت مهاجرت های کشور به صورت جدی­تری مورد تأکید و توجه قرار گیرد.